Trudności w uczeniu się wynikające z niezintegrowanych odruchów pierwotnych

W nowoczesnym podejściu neurorozwojowym uważa się, że mózg pracuje jako całość, a w trakcie dojrzewania wyższe partie mózgu stopniowo przejmują kontrolę nad niższymi ośrodkami podkorowymi. Jednakże przedłużająca się dominacja ośrodków podkorowych nad niektórymi czynnościami mózgu będzie negatywnie wpływać na funkcjonowanie, zachowanie i umiejętność uczenia się.

Rodzące się dziecko w pełni wyposażone jest wszystkimi rozwiniętymi odruchami pierwotnymi, które bezpośrednio wpływają na rozwój prenatalny i proces narodzin oraz pozwalają na przeżycie w pierwszych krytycznych tygodniach życia. Jednocześnie pozwalają na odnalezienie się dziecka w nowym środowisku oraz zaspakajają jego podstawowe potrzeby.

Odruchy pierwotne są to automatyczne reakcje zaczynające się w rdzeniu kręgowym i odbywające się bez udziału kory mózgowej. Są one aktywne w pierwszych 12 miesiącach życia dziecka. Po tym okresie powinny się one zintegrować i przejść pod kontrolę wyższych ośrodków mózgu. Jest to moment na rozwój bardziej złożonych form nerwowych struktur mózgowych, a z czasem kontrolowanie świadomych reakcji.

Jeżeli odruchy pierwotne pozostaną aktywne po 12 miesiącach życia to jest to dowód na zakłócenia w kształtowaniu się układu nerwowego i świadczą o jego niedojrzałości.

Przedłużająca się aktywność odruchów pierwotnych powstrzymuje rozwój odruchów posturalnych. Niewłaściwie rozwijające się reakcje prostowania oraz reakcje równoważne utrudniają dziecku prawidłowe interakcje ze środowiskiem i nie pozwalają na prawidłowy rozwój ruchowy, poznawczy i emocjonalny a to w dużym stopniu przekłada się na kłopoty w procesie uczenia się.

W pracy nad odruchami niezintegrowanymi podstawą jest diagnoza problemów dziecka – poprzedzona szczegółowym wywiadem oraz analizą pracy odruchów podczas badań diagnostycznych zgodnie z rekomendowanymi bateriami testów INPP. Po dokładnej analizie uzyskanych wyników opracowuje się raport edukacyjny ze wskazówkami do pracy dla rodzica i nauczyciela oraz określa się konkretny plan terapeutyczny dla dziecka w postaci specjalnie dobranego ćwiczenia/ćwiczeń do wykonania w domu pod nadzorem rodzica i wcześniej obejrzanego instruktażu. Zadania ruchowe to seria stereotypowych ruchów podczas pierwszego roku życia dziecka. Badacze z Instytutu Psychologii Neurofizjologicznej INPP w Wielkiej Brytanii zauważyli, że specyficzne wzorce ruchowe, jakie możemy obserwować w pierwszych miesiącach życia dziecka zawierają w sobie naturalny czynnik hamujący odruchy.

Jeżeli w swoim rozwoju dziecko nie wykonało poszczególnych ruchów w prawidłowej kolejności, odruchy pierwotne mogą pozostać aktywne. Regularne powtarzanie określonych ruchów w formie codziennych ćwiczeń daje mózgowi „drugą szansę”, aby nauczył się schematów ruchów wygaszających odruchy, które powinny były pojawiać się na właściwym etapie rozwoju. Praca nad nieprawidłowo działającymi odruchami może rozwiązać wiele problemów: fizycznych, emocjonalnych i szkolnych.